15 maja 2020 roku w 76. rocznicę likwidacji obozu – Stalag 319 w Chełmie, Konsula Honorowego Ukrainy w Chełmie Pana Stanisława Adamiaka, reprezentowała Wiceprezes Zarządu Fundacji Partnerstwo i Współpraca Elżbieta Bajkiewicz-Kaliszczuk. Podczas tego spotkania przywołującego pamięć zmarłych jeńców, kwiaty składali również: Senator Rzeczypospolitej Polskiej Pan Profesor Józef Zając, Prezes Zarządu Chełmskiego Towarzystwa Naukowego Pan Zygmunt Gardziński, Prezes Stowarzyszenia Rocznik Chełmski dr Andrzej Rybak, Sekretarz Zarządu Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego dr Paweł Kiernikowski, Prezes Związku Żołnierzy Wojska Polskiego Pan Jan Grzech oraz Pan Zenon Suchowski z tego Związku. Przy pomniku obok Szkoły Podstawowej Nr 8 udział wzięła Dyrektor Szkoły Pani Beata Kawalec oraz pracownicy z tej placówki. Natomiast Garnizon Chełm wystawił przy tym pomniku wartę honorową.
Kwiaty złożono przy Pomnikach: Cmentarza al. Przyjaźni / ul. Okszowska; ul. Połaniecka 8 (obok Szkoły Podstawowej Nr 8); Cmentarza jenieckiego przy ul. Wojsławickiej oraz przy pomniku w lesie Borek, gdzie było krematorium, tzw. „Patelnia”.
Należy przypomnieć, że Niemcy rozpoczęli tworzenie obozu na terenie Chełma w czerwcu 1941 roku – podczas okupacji Polski w II wojnie światowej, budowany był z przeznaczeniem dla jeńców z walk przygranicznych na froncie wschodnim. Składał się on z obozu głównego Stalag 319 A przy ul. Okszowskiej, Stalag 319 B przy ul. Lwowskiej oraz Stalag 319 C – ul. Rampa Brzeska. Łącznie zajmował powierzchnię około 180 hektarów. Podczas pierwszego roku funkcjonowania Stalagu, był on obozem zagłady dla jeńców radzieckich, potem również francuskich, belgijskich, brytyjskich, włoskich i polskich. Dane szacunkowe wskazują, że łącznie na terenie obozu w Chełmie przebywało około 200 000 osób, z tego około 90 000 zmarło. Były to planowe działania eksterminacyjne Niemców. Główną przyczyną śmierci było głodzenie, bardzo ciężka praca fizyczna, skrajne warunki sanitarne, higieniczne i mieszkalne – przebywali pod gołym niebem lub w ziemiankach, które jeńcy sobie przygotowali. Odbywały się również liczne egzekucje. Zmarli chowani byli w zbiorowych mogiłach, najwięcej bo około 60 000 osób pochowanych jest na Cmentarzu przy al. Przyjaźni / ul. Okszowska oraz na Cmentarzu przy ul. Wojsławickiej. 15 maja 1944 roku, odbył się przygotowany przez Niemców, ostatni transport jeńców ze Stalagu 319 w Chełmie, którzy rozmieszczeni zostali w innych obozach. Od 2009 roku – 15 maja, przywoływana jest pamięć o jeńcach, którzy na zawsze pozostali w chełmskiej ziemi.
Powiązane aktualności
